لغزش کلامی

حتمن برای شما هم پیش آمده که هنگام گفتگو یا سخنرانی کلمه‌ای را به اشتباه در جمله بیان کردید و بعد سریع آن را اصلاح کردید. اشتباهی که «از اتفاق» در آن جمله معنا نیز دارد.

در ویدئو می‌بینیم که «راس» در هنگام گفتن نام عروس، به اشتباه نام دوست‌دختر سابق خود را که در مراسم حضور دارد می‌گوید! او بلافاصله اشتباهش را تصحیح می‌کند اما همه و از جمله عروس این اشتباه را سهوی و «ناخواسته» برداشت نمی‌کنند و این اشتباه [spoil alert] به قیمت پایان ازدواج او تمام می‌شود!

حالا سؤال اینجاست که این اشتباه «ناخواسته» بوده و یا یک «خواسته‌ی درونی» خود را در قالب یک اشتباه نشان می‌دهد؟

فروید می‌گوید:

‘’ [اغلب] لغزش زبانی نتیجه‌ی تضاد ناشی از ذهن گوینده در برابر جمله‌ی بیان‌شده است. ‘’

این صدای ناخودآگاه است که از اعماق ذهن ما خود را به سطح می‌رساند اما چون مجوز بروز نمی‌یابد، در شکل یک اشتباه خود را نمایان می‌کند.

لغزش کلامی نمودهای متنوعی دارد.

ممکن است تناقض درونی به شکل کلمه‌ای فراموش‌شده نمود یابد و یا کلمه‌ای متضاد جای کلمه‌ی اصلی بنشیند.

این تحلیل‌ها در جلسه‌ی روانکاوی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. مثالی که فروید از یکی از مراجعینش نقل می‌کند جالب توجه است.

مردی جوان و بیست‌ساله در ابتدای جلسه خودش را اینطور معرفی می‌کند: من پدر فلانی هستم که برای درمان نزد شما آمدم. معذرت می‌خوام، می‌خواستم بگم برادرش هستم. او چهار سال بزرگتره. فروید این لغزش زبانی را اینطور تحلیل می‌کند که او می‌خواهد بگوید مثل برادرش، به دلیل اشتباه پدرش بیمار شده و اینکه می‌خواهد مثل برادرش درمان شود، اما درواقع این پدر اوست که باید درمان شود. [برای همین می‌گوید من پدر فلانی هستم که مراجعه کردم! تمایل دارد پدرش اینجا برای درمان حضور یابد]

اغلب افراد لغزش‌زبانی را نمی‌پذیرند

اما این لغزش‌ها رد و نشانی از یک فکر واپس‌زده یا عدم صداقتی درونی دارند

یا موجب شرمساری گوینده می‌شوند و یا آگاه‌کردن شنونده را به‌همراه دارند.

در هرصورت

‘’واپس‌زده همیشه بازمی‌گردد

این‌بار با ظاهری زشت‌تر’’

متن: یاسر درخشان

این مطلب را در اینستاگرام مرکز تجربه زندگی ببینید.